سود صادرات به عراق؛ چه کالاهایی بیشتر صادر میشوند ؟
از سال ۲۰۰۳ و از زمان سقوط حکومت صدام حسین به بعد تاکنون عراق یکی از شرکای اصلی تجاری ایران بوده است. آخرین آمارهای رسمی از مرکز گمرک نشان می‌دهد که ارزش دلاری صادرات کالاهای غیرنفتی ایران به عراق در سال ۹۷ بیش از ۸ میلیارد دلار بوده است. بیشترین میزان صادرات از گمرکات خسروی، مهران، غرب تهران، باشماق، کرمانشاه و پیرانشهر بوده و مواد غذایی، معدنی و قطعات صنعتی در صدر اقلام صادراتی بوده‌اند. در حوزه محصولات کشاورزی، محصولاتی از قبیل سیب‌زمینی، خیار، گوجه‌فرنگی، پرتقال، هندوانه و سبزیجات در صدر قرار دارند. در میان لوازم خانگی نیز کولر آبی و لوازم آشپرخانه جزء اقلام مهم صادراتی به عراق بوده است.
انواع کاشی و سنگ‌های معدنی، میله‌های آهنی و فولادی و سنگ‌های ساختمانی از جمله اقلام مهم معدنی و صنعتی بوده که از ایران به این کشور صادر شده‌اند. سایت گمرک جمهوری اسلامی ایران و سایت اتاق بازرگانی تهران اطلاعات مربوط به تجارت با کشورهای مختلف از جمله عراق را ارائه می‌دهد که از طریق آن می‌توان به جزئیات بیشتری در خصوص نوع و میزان کالاهای صادراتی دست یافت. لازم به ذکر است که کشورهای ترکیه، عربستان و اردن جزء رقبای ایران در تجارت با عراق هستند.
معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران در یکی از گزارشات خود به بررسی پتانسیل صادراتی به عراق پرداخته و روایت می‌کند که در سال ۹۴ بالغ بر ۱۷ درصد از کل صادرات ایران مربوط به کشور عراق بوده است. این گزارش ادامه می‌دهد که ۲۸ درصد از کالاهای صادراتی به عراق کالاهای مصرفی، معادل ۶۸ درصد کالاهای واسطه‌ای و ۴ درصد کالاهای سرمایه‌ای بوده است. به طور کل می‌توان کالاهای صادراتی به این کشور همسایه را در چهار دسته زیر تقسیم‌بندی کرد:
انواع محصولات کشاورزی مانند میوه و خشکبار – نواع وسایل مصرفی مانند لوازم خانگی – مصالح ساختمانی – مواد غذایی مختلف
کشور عراق به علت تحریم‌های مداوم در زمان صدام و دو جنگ با آمریکا و داعش، از عدم رشد صنعتی و خدماتی رنج می‌برد. بنابراین علاوه بر صادرات کالا، صادرات خدمات مختلف نیز می‌تواند از سود خوبی برای تجار ایرانی برخوردار باشد. توریسم سلامت و ارائه خدمات فنی و مهندسی از جمله زمینه‌هایی هستند که در چند سال اخیر رشد قابل‌توجهی داشته است. به گونه‌ای که در زمینه توریسم سلامت سالانه تعداد زیادی از شهروندان عراقی برای انجام مراحل درمان به شهرهای مختلف ایران مسافت می‌کنند. توریسم مذهبی نیز یکی دیگر از انواع توریسم است که در چند سال اخیر بین ایران و عراق رشد قابل‌توجهی داشته است.
گمرکات صادرات به عراق
مرز ایران با عراق دارای چندین دروازه رسمی و غیررسمی بوده که عمده صادرات از طریق این دروازه‌ها صورت می‌گیرد. هر چند که بخشی از صادرات به این کشور نیز از مبادی غیررسمی و همچنین بازارچه‌ها و گذرگاه‌های غیررسمی صورت می‌گیرد. برخی از گمرکات این کشور مخصوص اقلیم کردستان و برخی دیگر برای صادرات به مناطق مرکزی یا جنوب عراق بهتر است. از جمله گمرکات مهم در تجارت با عراق شامل:
گمرک باشماق در مریوان – گمرک پرویزخان در قصرشیرین – گمرک مهران در ایلام – گمرک اروندکنار – گمرک تمرچین در پیرانشهر – گمرک بازرگانی – گمرک خسروی در قصرشیرین – گمرک شلمچه
دو زبان عربی و کرد زبان‌های رسمی عراق هستند که کردی در شمال و عربی در مناطق مرکزی و جنوبی کاربرد دارد و تجارت با این کشور نیازمند تسلط به زبان رسمی آن است. همچنین همسایه غربی ایران دارای خرده‌فرهنگ‌ها، ادیان و مذاهب مختلف است. بنابراین بالا بردن اطلاعات عمومی و آشنایی با شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن برای تجار ایرانی کاملا ضروری است.
مشکلات صادرات به عراق چیست ؟
اگرچه تجارت به کشور عراق همواره از حاشیه سود قابل‌توجهی برای تجار ایرانی برخوردار بوده، اما شرایط خاص این کشور از جمله نبود ثبات، تنوع قومی و مذهبی و شرایط خاص جغرافیایی ایجاب می‌کند که قدم‌ها را اندکی با احتیاط برداشت. به عنوان مثال، از آنجا که نظام سیاسی کشور عراق فدرالی بوده و استان‌های این کشور از اختیارات ویژه‌ای برخوردار هستند، گاها مشاهده شده که یک قانون تجاری در یک استان خاص اجرا شده، اما در سایر استان‌ها به روش دیگری عمل می‌شود. ضمن آنکه در بسیاری از موارد قوانین حکومت مرکزی این کشور با حکومت محلی اقلیم کردستان متفاوت بوده و به دو روش مختلف عمل می‌کنند. اینگونه محدودیت‌ها تنها در صورتی رفع می‌شود که شما در ابتدا راه از کسی که راه و چاه کار را بلد است، مشورت بگیرید. به طور کل می‌توان مشکلات صادرات به عراق را در چند زمینه کلی خلاصه کرد:
قوانین خلق‌الساعه و تفاوت در اجرای آن در استان‌ها – آشنا نبودن تجار ایرانی با بافت فرهنگی و سیاسی – مشکلات امنیتی در برخی مناطق خاص – تفاوت مقررات تجاری در عراق و اقیلم
اطلاعات مهم صادرات به عراق
در کشور عراق و همچنین در ایران، نهادها، افراد و سازمان‌هایی وجود دارند که می‌توانند به شما در امر صادرات و تجارت کمک کنند. در جدول زیر به لیست این افراد و نهادها اشاره کرده‌ایم.
