تعریف صادرات
صادرات در لغت به معنا انتقال کالا یا ارسال و فرستادن کالا از جایی به جای دیگر چه در داخل کشور و یا از داخل به خارج کشور، که در این مجموعه منظور از صادرات خروج کالا از کشور، مورد نظر است.
صادر کننده
به هر شخص حقیقی و یا حقوقی که دارای کارت بازرگانی و یا مجوز وزارت بازرگانی بوده و اقدام به صدور کالا نماید صادر کننده اطلاق میشود.
صادرات از نظر خروج کالا از کشور به دو دسته تقسیم میشود:
• صادرات قطعی
• صادرات موقت (( خروج موقت ))
صادرات قطعی
ارسال کالا به خارج کشور به منظور فروش یا مصرف در کشورهای خارجی به عنوان صادرات قطعی تلقی میشود. صادرات قطعی، از پرداخت حقوق گمرک و سود بازرگانی عوارض و مالیات معاف میباشد و لیکن مشمول هزینه های گمرکی است. هزینه های گمرکی شامل تخلیه و بارگیری، انبارداری، آزمایش و تعرفه بندی، بدرقه کالا و خدمات فوقالعاده است که میزان و شرایط دریافت آن با تصویب هیئت وزیران تعیین میشود.
تشریفات مربوط به صادرات کالا:
برای صدور کالا صاحب کالا یا نماینده قانونی او باید اسناد و مدارکی را که قبلا تهیه و تدارک دیده است جهت ارائه به گمرک آماده داشته باشد.
این اسناد و مدارک عبارتاند از:
• قبض انبار (( در مواردی که کالا به اماکن گمرکی تحویل شده باشد ))
• اصل و کپی کارت بازرگانی (( جز در موارد استثنایی که طبق مقررات صادرات و واردات پیش بینی شده است ))
• مجوز صدور برای کالاهای مجاز مشروط (( حسب مورد ))
• ارائه گواهی بهداشت (( حسب مورد برای فرآوردههای نباتی صادراتی ))
• ارائه گواهی استاندارد (( حسب مورد برای اقلامی از صادرات که رعایت استانداردهای اجباری اعلام شده در مورد آنها الزامی میباشد ))
• قیمت گذاری کالای صادراتی (( توسط کمیسیون نرخ گذاری کالای صادراتی که در محل مرکز توسعه صادرات تشکیل میشود ))
• تنظیم صورت عدلبندی (( حسب مورد – در خصوص کالاهای یکنواخت لازم نیست ))
• اصل و کپی وکالتنامه (( در مواردی که اظهار کننده کالا به گمرک غیر از صاحب کالاست ))
• معرفی نامه رسمی دایر به معرفی نماینده (( حسب مورد ))
• سایر اسنادی که ممکن است در موارد استثنایی ارائه آنها از طرف صاحب کالا به توصیه گمرک ضروری تشخیص داده شود (( مثلا نتیجه آزمایش کالا جایی که لازم باشد ))
• اظهار نامه گمرک توسط صاحب کالا یا نماینده قانونی او تنظیم و اطلاعات مورد نیاز گمرک که راجع به موارد زیر است در آن منعکس میگردد.
مشخصات صادرکننده و ارسال کننده کالا
• مشخصات نماینده صادرکننده
• مشخصات گیرنده کالا در مقصد
• مشخصات خریدار (( در مواردی که غیر از گیرنده باشد ))
• شماره و تاریخ و مشخصات مجوز صدور و سایر گواهیهای ارائه شده حسب مورد
• کشور مبدا (( محل ساخت یا تولید کالا Country Of Origin ))
• کشور مقصد وسیله حمل یا به طور کلی مقصد وسیله حمل
• کشور مقصد نهایی
• شرایط معامله و پرداخت و تحویل کالا
• وسیله حمل
• محل بارگیری
• گمرک محل انجام تشریفات صدور کالا
• مشخصات محموله (( نوع، ابعاد، تعداد بسته ها، وزن با ظرف و علامت و شماره ))
• مشخصات کالا (( تعرفه، کالا، تعداد یا مقدار کالا، وزن خالص، ارزش صادراتی کالا ))
• محاسبه و درج هزینه های گمرکی (( انبار داری، باربری، مهر سربی، مهر لاکی ))
صادرات موقت (( خروج موقت ))
کالاهایی که برای انجام تعمیر، تکمیل یا شرکت در نمایشگاههای خارجی، به صورت موقت به خارج از کشور ارسال و پس از آن اعاده میشود، صادرات موقت نامیده میشود. صادرات موقت شامل سه بخش ذیل است:
بخش اول: کالاهای ایرانی که به منظور تعمیر یا تکمیل یا برای شرکت در نمایشگاهها به خارج از کشور ارسال و پس از آن اعاده میشوند به شرط اینکه تعرفه کالا تغییر نکند. کالاهای مشمول این بخش آنچه را که خروج قطعی آن از کشور مجاز و آزاد است میتوان با رعایت مقررات مربوط با تنظیم اظهارنامه و اخذ گواهی و اجازه خروج برای تعمیر یا شرکت در نمایشگاه با تودیع سپرده اقدام به صدور کالا کرد. هرگاه کالا از انواع ممنوعالصدور یا غیرمجاز و یا مشروط باشد میتوان پس از کسب مجوزهای صدور و اجازه گمرک ایران اقدام به صدور موقت کالا کرد.
در مورد خروج موقت کالا که به منظور انجام تعمیر یا تکمیل در خارج از کشور به گمرک ارائه میگردد صاحبان کالا باید اظهارنامه خروج موقت را در دو نسخه تنظیم و تسلیم گمرک نموده و در صورتی که نیاز به ارائه سپرده باشد (( با توجه به نوع کالا )) به میزان ارزش کالا سپرده اخذ و پس از آن کالا مورد ارزیابی قرار میگیرد و بعد از خاتمه ارزیابی به کالای مربوطه پلمپ گمرک یا هر گونه علامت دیگری در زمان عودت قابل شناسایی باشد الصاق و پروانه صادرات موقت صادر و در متن پروانه مدتی را که بعد از انقضای کالا به کشور عودت داده شود قید میگردد و سپس در اختیار صاحب کالا جهت صدور قرار میگردد.
تمدید پروانه صادرات موقت
اگر منظور صاحب کالا از صادرات موقت (( خروج موقت )) در مدت اعتبار پروانه انجام نشود میتواند از گمرک صادر کننده پروانه، تقاضای تمدید کند. گمرک صادر کننده پروانه قادر است به مدت سه ماه پروانه را تمدید نماید و مازاد بر ان تمدید مهلت با موافقت دفتر صادرات گمرک ایران میباشد.
بخش دوم: وسائط نقلیه از نوع لوکوموتیو، واگن، هواپیما و حتی کشتی متعلق به کشور ایران که به طور منظم در خسوس بین ایران و کشورهای خارجی در حرکت هستندمشمول عنوان صادرات موقت میباشند.
این وسایل از انجام تشریفات تسلیم اظهارنامه صدور موقت و تودیع پیمان ارزی معاف هستند و تنها موظف به ارائه اظهارنامه اجمالی یا ارائه و تسلیم یک نسخه مانیفست در هر مسافرت میباشند. در خصوص وسائط نقلیه و حتی چهارپایان و وسایل غیر موتوری به طور کلی و نیز وسائط نقلیه شخصی میبایست اظهارنامه موقت و پروانه خروج صادر شود. پروانه صدور موقت وسائط مذکور به مدت یک سال اعتبار دارد و در فاصله این مدت وسیله نقلیه مذکور میتواند به دفعات رفت و آمد نماید. در این مدت مراتب ورود و خروج در گمرک مرزی با قید تاریخ پروانه ثبت میشود. صدور پروانه خروج موقت وسائط نقلیه موتوری و غیر موتوری مذکور منوط به ارائه پروانه شناسایی صادره از نیروی انتظامی است.
بخش سوم: دامهایی که برای تعلیف به طور موقت از کشور خارج میشوند مشمول عنوان صادرات موقت بوده و در ورود از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض معاف میباشند. نتایج دامهای مذکور در مدت تعلیف به وجود آمدهاند نیز در بازگشت از پرداخت وجوه مزبور معاف است. تشریفات خروج و معاودت این دامها تابع مقررات آئیننامه مخصوص تعلیف اغنام و احشام مصوب هیئت وزیران میباشد.
انواع کالاهای صادراتی
کالاهای صادراتی به سه گروه تقسیم میشوند:
• مجاز
• مشروط
• ممنوعالصدور
کالای مجاز: کالایی است که با صدور ان با رعایت ضوابط نیاز به کسب مجوز ندارد. منظور از ضوابط امنیت صادرات برخی کالاها با رعایت این ضوابط انجام میشود. مثل اخذ گواهی استاندارد.
کالای مشروط: کالایی است که صدور آن با کسب مجوز امکان پذیر است.
کالای ممنوعالصدور: کالایی است که صدور آن به موجب شرع مقدس اسلام به اعتبار خرید و فروش یا مصرف (( همانند مشروبات الکلی و آلات قمار )) و یا به موجب قانون ممنوع است (( همانند اشیاء میراث فرهنگی و عتیقه )). همچنین دولت میتواند بنا به مقتضیات و شرایط خاص زمان با رعایت قوانین مربوطه صدور بعضی کالاها را ممنوع نماید.
خروج کالا برای شرکت در نمایشگاههای خارجی
کالاهایی که با تایید مرکز توسعه صادرات ایران به منظور عرضه در نمایشگاههای خارجی به خارج از کشور ارسال میگردد بدون مطالبه کارت بازرگانی و مجوز صدور با رعایت سایر مقررات قابل خروج از کشور میباشد.
ارسال نمونه کالا
ارسال نمونه کالا اعم از ساخت داخل یا خارج به عنوان نمونه تجاری برای آزمایش، تجزیه یا تعمیر در صورتی که در حجم تجاری یا قانونی نبوده و از نوع عتیقه نیز نباشند بدون مطالبه کارت بازرگانی و مجوز بلامانع است.